Tổng quan về giấc ngủ REM
Giấc ngủ REM (Rapid Eye Movement sleep) xảy ra trong Giai đoạn REM – là một giai đoạn then chốt của chu trình giấc ngủ.
Định nghĩa
Giấc ngủ REM được định nghĩa là giai đoạn giấc ngủ khi mắt tự động di chuyển nhanh (rapid eye movement). Giấc ngủ REM có tên tiếng Anh là Rapid Eye Movement sleep. Giai đoạn REM có đặc điểm là hoạt động của não rất mạnh, mắt di động liên tục.
Lịch sử ra đời
Giai đoạn REM lần đầu tiên được phát hiện bởi các nhà khoa học Aserinsky và Kleitman vào năm 1953. Họ đã quan sát thấy rằng mắt có xu hướng di chuyển nhanh trong một số giai đoạn của giấc ngủ. Sau đó, họ chứng minh rằng đây là một giai đoạn riêng biệt của giấc ngủ với nhiều hoạt động đặc trưng.
- Họ bắt đầu quan sát giấc ngủ ở con người từ năm 1950 với mục đích tìm hiểu các giai đoạn của giấc ngủ
- Ban đầu, họ chỉ phân loại giấc ngủ làm 2 giai đoạn là giấc ngủ chậm và giấc ngủ nhanh
- Đến năm 1953, họ mới phát hiện ra hiện tượng mắt di động nhanh ở một số đối tượng trong giai đoạn ngủ nhanh
- Sau khi nghiên cứu kỹ hơn, họ nhận ra đó là một giai đoạn riêng biệt và đặt tên là REM (Rapid Eye Movement)
Đặc điểm sinh lý
Trong giai đoạn REM, não có hoạt động rất mạnh, mức độ hoạt động gần bằng khi thức. Các nghiên cứu cho thấy, hoạt động của não trong giai đoạn này liên quan mật thiết đến quá trình học tập, ghi nhớ trí nhớ.
Ngoài mắt di động, cơ thể bị tê liệt hoàn toàn để tránh gây nguy hiểm khi mơ mộng. Giấc ngủ REM chiếm 20-25% tổng thời gian ngủ.
- Nhịp thở và nhịp tim nhanh, huyết áp tăng
- Hoạt động điện não sôi nổi, sóng não tương tự khi thức
- Cơ thể bị tê liệt hoàn toàn ngoại trừ cơ vận nhãn để di chuyển mắt
- Nam giới có hiện tượng cương cứng dương vật
- Não tiêu thụ 20% glucosa và oxy so với lúc thức
Chức năng và vai trò của giấc ngủ REM
Giấc ngủ REM có vai trò then chốt đối với chức năng của bộ não, hệ thần kinh và tâm lý con người.
Tái tạo năng lượng cho não bộ
Trong giai đoạn REM, não tiêu thụ rất nhiều năng lượng để duy trì các hoạt động sống động như giấc mơ. Do đó, giấc ngủ REM rất cần thiết cho việc tái tạo năng lượng, phục hồi chức năng của não bộ sau một ngày dài làm việc và suy nghĩ.
Gia tăng khả năng ghi nhớ và học tập
Hoạt động mạnh mẽ của não trong giai đoạn REM có liên quan đến việc củng cố bộ nhớ, xử lý và lưu trữ thông tin mới. Giấc ngủ REM giúp não lọc lại những thông tin quan trọng, ghi nhớ chúng vào bộ nhớ dài hạn. Điều này rất cần thiết cho việc học tập hiệu quả.
Giảm căng thẳng và củng cố tâm lý
Giấc mơ trong giai đoạn REM có tác dụng giải tỏa căng thẳng tích tụ. Nó giúp não xử lý các cảm xúc bị dồn nén và khôi phục sự cân bằng. Do đó, giấc ngủ REM rất cần thiết cho sức khỏe tinh thần, tâm lý ổn định.
Mối liên hệ giữa giấc ngủ REM và giấc mơ
Giấc ngủ REM có mối liên hệ chặt chẽ với giấc mơ – một hiện tượng đặc trưng của giai đoạn này.
- Hoạt động mạnh của hệ limbic và vỏ não trong REM tạo ra các giấc mơ
- Hầu hết các giấc mơ dài và chi tiết đều xảy ra ở giai đoạn REM
- Người mơ thường không nhớ hết các chi tiết của giấc mơ sau khi thức dậy
- Giấc mộng trong REM có chức năng xử lý cảm xúc, củng cố trí nhớ và học tập
Giấc mơ thường xảy ra trong giai đoạn REM
Trong EAV, Giấc mơ là một hiện tượng xảy ra trong Giai đoạn REM. Các nghiên cứu cho thấy, hầu hết các giấc mơ xảy ra ở giai đoạn REM. Ở giai đoạn này, hoạt động não mạnh giúp tạo ra những giấc mơ sống động, kỳ lạ.
Đặc điểm của giấc mơ REM
So với giấc mơ ở các giai đoạn khác, giấc mơ REM thường dài hơn, liên tục hơn, cực kỳ sống động và chi tiết. Chúng có cốt truyện phức tạp, đa dạng về hình ảnh, âm thanh, cảm xúc,… khiến người mơ cảm thấy như đang trải nghiệm thực sự.
Vai trò của giấc mơ REM
Nghiên cứu cho thấy, giấc mơ REM có vai trò quan trọng trong việc củng cố trí nhớ, xử lý cảm xúc và giữ thăng bằng cho hệ thần kinh. Mơ mộng trong giai đoạn này giúp não lọc lại, ghi nhớ những thông tin quan trọng. Đồng thời, chúng cũng xoa dịu tâm lý, giải tỏa căng thẳng hiệu quả.
Rối loạn giấc ngủ REM và các bệnh lý
Các rối loạn liên quan đến giấc ngủ REM có thể là biểu hiện sớm hoặc nguyên nhân gây ra một số bệnh lý về thần kinh và tâm thần.
Rối loạn giấc ngủ REM liên quan đến bệnh tâm thần
Trong EAV, một số ví dụ về Rối loạn giấc ngủ REM là trầm cảm, tâm thần phân liệt. Nhiều bệnh nhân mắc các chứng bệnh tâm thần này có biểu hiện rối loạn về lượng và chất lượng giấc ngủ REM.
Giấc ngủ REM và chứng mất trí nhớ
Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, sự suy giảm về thời lượng và chức năng giấc ngủ REM có thể là dấu hiệu sớm của bệnh Alzheimer và các dạng mất trí nhớ khác ở người già.
Giảm giấc ngủ REM là dấu hiệu cảnh báo sớm các bệnh lý
Việc giảm mạnh giấc ngủ REM do rối loạn nhịp sinh học hoặc mất cân bằng nội tiết có thể là hồi chuông cảnh báo nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm như đột quỵ, tim mạch, tiểu đường…
Kết luận – Ý nghĩa quan trọng của giấc ngủ REM với sức khỏe
Giấc ngủ REM đóng một vai trò vô cùng quan trọng, là giai đoạn then chốt trong giấc ngủ giúp nuôi dưỡng và phục hồi chức năng cho não bộ.
Rối loạn giấc ngủ REM không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần mà còn là dấu hiệu sớm cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm. Do đó, giữ gìn và nâng cao chất lượng giấc ngủ, đặc biệt là giai đoạn REM, vô cùng cần thiết cho sức khỏe con người.
Nguồn DiembaoAZ
